Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez Władze Gminy Kocmyrzów-Luborzyca. Do najważniejszych z nich należą:
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kocmyrzów-Luborzyca na lata 2021-2026;
Gminny Program Wspierania Rodziny w Kocmyrzowie-Luborzycy na lata 2020-2022;
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Kocmyrzów-Luborzyca na lata 2021-2023;
Program "Karta Dużej Rodziny";
Program Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej;
Program "Wspieraj Seniora" na rok 2021;
Program Wieloletni "Senior+" na lata 2021-2025;
Wieloletni Gminny Program Osłonowy "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2019-2023;
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania problemów Alkoholowych i Narkomanii w Gminie Kocmyrzów-Luborzyca na rok 2021.
Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.
Stabilny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2021 r. przede wszystkim wiąże się z utrzymaniem wydatków Gminy Kocmyrzów-Luborzyca na wypłatę świadczeń wychowawczych. Dla porównania warto wskazać, że w 2020 r. na ten cel wydatkowano 19,5 mln zł podczas gdy w 2021 r. wydatki te wyniosły 19,9 mln zł. W 2021 r. dokonywano wypłaty świadczeń wychowawczych na podstawie wniosków złożonych w roku 2020. Rozpatrywano również wnioski na nowonarodzone dzieci.
Wysokość wypłaconych świadczeń społecznych
Wydatki na bieżące utrzymanie GOPS
Wartość zadań zrealizowanych z dofinansowaniem
Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych.
W 2021 r. wykonywanie najistotniejszych działań w zakresie pomocy społecznej można było pogrupować według pięciu obszarów:
systemu finansowego wsparcia rodzin;
pomocy w długotrwałej lub ciężkiej chorobie;
likwidacji barier funkcjonalnych dla osób niepełnosprawnych;
ograniczaniu skutków bezrobocia;
przeciwdziałaniu uzależnieniom.
Najczęściej występującymi powodami korzystania z pomocy społecznej w Gminie Kocmyrzów-Luborzyca w 2021 r. były długotrwała lub ciężka choroba, ubóstwo oraz niepełnosprawność. Należy przy tym zaznaczyć, że rodzina mogła korzystać z pomocy z powodu różnych przesłanek jednocześnie (ta sama rodzina mogła być ujęta w tabeli w pozycjach ubóstwo, bezrobocie i długotrwała lub ciężka choroba). Aby uzyskać pomoc ze strony GOPS rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc musi spełnić co najmniej dwie przesłanki tj. po pierwsze dochód osoby lub rodziny nie może przekroczyć kryterium ustawowego, po drugie musi wystąpić co najmniej jedna przesłanka, o której mowa w ustawie o pomocy społecznej.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że w 2021 r. powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej, choć zauważalny jest spadek rodzin potrzebujących wsparcia w 2021 r.
W 2021 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 153 rodziny, a niepieniężnymi 42 rodziny. Pracę socjalną świadczono wobec 334 rodziny.
Obecna struktura organizacyjna Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2021 r. GOPS wydatkował 27.323.789,53 zł, z czego większość środków pochodziła ze źródeł zewnętrznych (w głównej mierze w formie dotacji na realizację zadań zleconych).
W trakcie 2021 r. GOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki ze źródeł zewnętrznych w ramach ogłaszanych konkursów i programów tj. "Stawiam na rozwój", "Posiłek w szkole i w domu na lata 2019-2023", "Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej", czy "Wspieraj Seniora". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej GOPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne oraz działania środowiskowe, m.in. takie, jak zapewnienie funkcjonowania Klubu Senior+.
Stawiam na rozwój
Celem projektu była aktywizacja społeczno-zawodowa beneficjentów poprzez zapewnienie im kompleksowego wsparcia w wypełnianiu ról społecznych, planowaniu ścieżki zawodowej, podnoszeniu kwalifikacji społeczno-zawodowych, co w efekcie doprowadziło do uaktywnienia tych osób i poprawy ich funkcjonowania w środowisku. Projekt przeznaczony był dla mieszkańców gminy, szczególnie dla osób lub rodzin zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym oraz osób niepełnosprawnych, nisko wykształconych, zagubionych, potrzebujących wielokierunkowego wsparcia.
Wsparcie dla mieszkańców Gminy Kocmyrzów-Luborzyca polegało na zapewnieniu jednego gorącego posiłku dziennie osobom nie mogącym go przygotować we własnym zakresie ze względu na wiek, chorobę, niepełnosprawność, brak środków finansowych czy warunków do przygotowania posiłku. W ramach programu Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej realizował "Posiłek w szkole i w domu" także poprzez objęcie wsparciem w formie bezpłatnego gorącego posiłku w szkole dla uczniów wymagających tej formy pomocy oraz osób dorosłych, którym posiłki były dostarczane do ich miejsca zamieszkania. W ramach programu ośrodek udzielał również wsparcia finansowego rodzinom i osobom samotnym wymagającym pomocy w formie zasiłków celowych na zakup posiłku lub żywności. Ośrodek Pomocy Społecznej w 2021 r. objął wsparciem w postaci gorącego posiłku 41 osób z czego: w placówkach oświatowych na terenie gminy i poza nią 38 dzieci oraz 3 osoby dorosłe. Pomocą finansową w postaci zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności objęto 34 osoby. Łącznie programem objętych zostało 75 osób.
Ogólny koszt programu wyniósł 47.308,42 zł, z czego dotacja z budżetu państwa wyniosła 69% tej kwoty tj. 32.641,16 zł, natomiast udział własny gminy stanowił 31%, tj. kwota 14.667,26 zł.
Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej
W dniu 13 maja 2021 r. Wójt Gminy Kocmyrzów-Luborzyca podpisał umowę z Wojewodą Małopolskim na realizację programu resortowego Ministra Rodziny i Polityki Społecznej pn. "Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej".
Celem programu "Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej" jest zwiększenie szans osób niepełnosprawnych na prowadzenie bardziej samodzielnego i aktywnego życia i poprawa ich funkcjonowania w środowisku.
Program finansowany jest w całości ze środków państwowego funduszu celowego - Funduszu Solidarnościowego i pozwolił na zrealizowanie ponad 2 tysięcy godzin usług asystentów osobistych dla osób niepełnosprawnych, uczestniczących w programie.
Przez cały 2021 r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kocmyrzowie-Luborzycy kontynuował realizację programu "Wspieraj seniora". Podstawowym założeniem programu była pomoc dla osób w wieku 70 lat i więcej, która miała na celu zmniejszenie ryzyka zakażeniem COVID-19 przez seniorów.
Poprzez wsparcie finansowe gmin w zakresie organizacji i realizacji usługi wsparcia, program pozwolił na dostarczanie zakupów obejmujących artykuły podstawowej potrzeby, w tym artykuły spożywcze, środki higieny osobistej dla seniorów, którzy ze względu na trwający stan epidemii pozostawali w swoich domach. Seniorzy mieli również możliwość zgłoszenia potrzeby udzielenia wsparcia w zakresie np. załatwienia drobnych spraw urzędowych, wyprowadzenia psa itp.
W 2021 r., wydatki GOPS na program "Wspieraj Seniora" wyniosły 48.517,92 zł.
Od początku stycznia 2020 r., w Gminie Kocmyrzów-Luborzyca funkcjonuje Klub Senior+. Jego powstanie jest odpowiedzią na potrzeby coraz liczniejszej w społeczeństwie grupy osób starszych, a przeznaczony jest dla grupy 20 seniorów - mieszkańców gminy w wieku 60 lat i więcej. Klub jest miejscem spotkań i aktywności osób starszych, a jego celem jest w szczególności przeciwdziałanie marginalizacji osób starszych, pomoc w utrzymywaniu kondycji psychofizycznej seniorów oraz rozwijanie ich zainteresowań i pasji. Seniorzy bardzo chętnie angażują się w zajęcia w Klubie Seniora.
W ramach zajęć, które były realizowane w trakcie 2021 r., seniorzy korzystali z różnych form zagospodarowania czasu wolnego, takich jak:
fizjoterapia;
spacery z kijkami;
zajęcia z majsterkowania;
rękodzieło;
treningi umysłu;
pogadanki o różnej tematyce.
Wydatki na program "Klub Senior+" wyniosły 84.760, 60 zł. W tym ze środków Wojewody 43.380,00 zł
Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże, szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.
Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.
Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2021 r. wyniosły ponad 200 tys. zł, w tym najwyższą kwotę wydatkowano w zakresie przedsięwzięć dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W głównej mierze skupiały się one na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych.
Rok 2021 był kolejnym, w którym mieszkańcy Gminy Kocmyrzów-Luborzyca zmagali się z epidemią choroby COVID-19. Z tego względu, podjęto realizację działań zmierzających do zapewnienia mieszkańcom dostępności do usług w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia. W związku z realizacją Narodowego Programu Szczepień Ochronnych przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 w 2021 r. na terenie Gminy Kocmyrzów-Luborzyca dostępne były punkty, w których wykonywano szczepienia przeciwko COVID-19.
Działania wójta, radnych oraz pracowników gminnych instytucji skupiały się na stworzeniu możliwości do zaszczepienia przeciw COVID-19 oraz zaangażowania w akcję promocyjną szczepień przeciw COVID-19. W ramach podjętych wysiłków prowadzono akcję zachęcania do szczepień. Ponadto, we współpracy z Ochotniczymi Strażami Pożarnymi, Gmina Kocmyrzów-Luborzyca zapewniała bezpłatny transport do punktów szczepień dla seniorów oraz osób mających trudności w samodzielnym dotarciu do punktów szczepień na terenie gminy.
Efektem wszystkich podjętych działań było zajęcie przez Gminę Kocmyrzów-Luborzyca, 2. miejsca w powiecie krakowskim w ramach rządowego konkursu "Rosnąca Odporność". Dzięki temu, budżet gminy został zasilony nagrodą pieniężną w wysokości 500 tys. zł.
Na rzecz ochrony zdrowia, w 2021 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.